ਸੱਸ ਮੇਰੀ ਨੇ ਨੱਥ ਘੜਾਈ

ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸੱਗੀ ਨਾਲ ਗੂੜੀ ਪ੍ਰੀਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਗਹਿਣੇ ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਹ ਨਿਮਨ ਵਰਗ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੇ ਗਹਿਣੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ। ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੌਂਗ, ਤੀਲੀ ਤੇ ਕੋਕਾ ਆਦਿ ਨਿੱਕੇ ਗਹਿਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੰਨ ਵਿੰਨਣ ਵਾਂਗ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਗਹਿਣੇ ਪਾਉਣ ਲਈ ਨੱਕ ਵਿੰਨਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਨੱਕ, ਕੰਨ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੁਨਿਆਰੇ ਤੋਂ ਵਿੰਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਮਾਹਿਰ ਔਰਤ ਵੀ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਸੀ। ਸੁਨਿਆਰਾ ਤਾਂ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ’ਤੋਂ ਤਿੱਖੀ ਪਤਲੀ ਜਿਹੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ਨੱਕ ਵਿੰਨਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨੱਕ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ ਨਾਲ ਮਰੋੜੀ ਦੇ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ। ਇਸ ਗੋਲ ਮੋੜੀ ਤਾਰ ਨੂੰ ‘ਮੁਰਕੀ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਛੇਕ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਮੁਰਕੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤਾਂ ਬਾਂਸ ਦੀ ਸੂਹਣੀ (ਝਾੜੂ) ਦੀ ਤੀਲ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਸਿਰਾ ਤੋੜ ਕੇ ਨੱਕ ਵਿਚਲੇ ਛੇਕ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲੈਂਦੀਆਂ। ਨਿੰਮ ਦਾ ਪਤਲਾ ਜਿਹਾ ਡੱਕਾ ਵੀ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਉਸ ਨਾਲ ਨੱਕ ਦਾ ਛੇਕ ਪੱਕਦਾ-ਦੁਖਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਡੱਕੇ-ਤੀਲੇ ਨੱਕ ਦਾ ਛੇਕ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ। ਕੁਆਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੱਕ ਦਾ ਛੇਕ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਮੇਖ, ਰੇਖ ਜਾਂ ਤੀਲੀ ਵੀ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲੈਂਦੀਆਂ।

ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੇਂਡੂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁਆਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਗਹਿਣਾ ਗੱਟਾ ਨਹੀਂ ਸਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ, ਪਰ ਉਨਾਂ ਦੇ ਨੱਕ-ਕੰਨ ਇਸ ਲਈ ਵਿੰਨਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਕਿ ਵੱਡੀ ਉਮਰੇ ਨੱਕ-ਕੰਨ ਦੀ ਪੇਪੜੀ ਸਖ਼ਤ ਤੇ ਮੋਟੀ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਔਖੀ ਵਿੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪੱਕ ਜਾਣ ਦਾ ਡਰ ਰਹਿੰਦਾ। ਪੰਜਾਬਣਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਨੱਕ ਵਿੰਨਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂਕਿ ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੱਬੇ-ਸੱਜੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਵੀ ਨੱਕ ਵਿੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਛੇਕ ਕਰਵਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਹਿਣੇ ਔਰਤ ਦੇ ਸੁਹਾਗਣ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ’ਤੇ ਚੂੜੀਆਂ ਤੋੜ ਦੇਣ ਵਾਂਗੂੰ ਨੱਕ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਕਾ ਜਾਂ ਤੀਲੀ ਆਦਿ ਵੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਇਨਾਂ ਬੇਅਰਥ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਨਕਾਰਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਗਹਿਣੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਦਰਦ ਵੀ।

ਨੱਥ ਤੇ ਲੌਂਗ ਜਿੱਥੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੇ ਨੱਕ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣੇ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਵੀ ਬਣੇ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ :-

‘‘ਐਥੇ ਮੇਰੀ ਨੱਥ ਡਿੱਗ ਪਈ, ਨਿਉਂ ਕੇ ਚੁੱਕੀਂ ਜੁਆਨਾ’’

‘‘ਪਿੱਛੇ ਪਿੱਛੇ ਆਉਂਦਾ ਮੇਰੀ ਚਾਲ ਵੇਂਹਦਾ ਆਈਂ

ਚੀਰੇ ਵਾਲਿਆ ਵੇਖਦਾ ਆਈਂ ਵੇ ਮੇਰਾ ਲੌਂਗ ਗੁਆਚਾ’’

ਲੌਂਗ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤਾ ਲੋਕ ਕਾਵਿ ਦੀ ਇੱਕ ਤੁਕੀ ਬੋਲੀ ‘ਤੇਰੇ ਲੌਂਗ ਦਾ ਪਿਆ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ, ਹਾਲੀਆਂ ਨੇ ਹਲ ਡੱਕ ਲਏ’ ਨੇ, ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਨਾ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਜੋਗ ਨਾਲ ਹਲ ਵਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਲੌਂਗ ਵਾਲੀ, ਹਾਲੀਆਂ ਦੀ ਰੋਟੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਲੌਂਗ ਵਾਲੀ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦੀ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਲੌਂਗ ਦੇ ਲਿਸ਼ਕਾਰੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਰਹੂਮ ਕਵੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਨਿਰਮਲ ਇਨਾਂ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੀਤੇ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਨੂੰ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ :-

‘‘ਹੁਣ ਤਾਂ ਅੜੀਏ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਪਹੀਏ ਥੱਲੇ

ਆ ਜਾਂਦੈ ਲੌਂਗ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ

ਤੇ ਤਿੜ ਤਿੜ ਕਰਕੇ ਟੁੱਟਦੀਆਂ ਨੇ ਮੋਟਰਾਂ ’ਤੇ ਵੰਗਾਂ

ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਘੜੇ ਦੇ ਪਿੱਲੇ ਹੋਣ ਦਾ

ਭਲਾ ਤੈਂ ਕਾਹਨੂੰ ਡੁੱਬਣਾ ਸੀ?

ਅੱਜ-ਕੱਲ ਤਾਂ ਗੋਲੇ ਕਬੂਤਰ ਵੀ

ਛਤਰੀਆਂ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ‘ਐਂਟੀਨਾ’ ’ਤੇ ਬਹਿੰਦੇ ਨੇ

ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਉਨਾਂ ਨੇ ‘ਹੜਾਤ’ ਕਹੇ ਤੋਂ ਉੱਡ ਜਾਣੈ

ਭਲਾ ਤੈਂ ਕਾਹਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਸੀ?

ਲੌਂਗ ਅਤੇ ਕੋਕਾ ਤਕਰੀਬਨ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਸਾਦੇ ਗਹਿਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪਹਿਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਨੱਕ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੀਲੀ ਸੋਨੇ ਦੀ ਬਾਰੀਕ ਡੰਡੀ ਉੱਤੇ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਡੋਡੀ ਵਾਲੀ ਜਾਂ ਉੱਪਰੋਂ ਥੋੜੀ ਮੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਸੇ ਡੰਡੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਵਾਸ਼ਲ ਨੁਮਾ ਪੇਚ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੀਲੀ ਨੱਕ ਦੇ ਛੇਕ ’ਚੋਂ ਉੱਪਰੋਂ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਉਹ ਪੇਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੱਕ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬਹੁਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਸਦੀ ਬਸ, ਨੱਕ ਦਾ ਛੇਕ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਲੌਂਗ, ਨੱਕ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਿਰੇ ਉੱਤੇ ਅਸਲੀ ਲੌਂਗ ਵਾਂਗੂੰ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਫੁੱਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਲੌਂਗ ਵਿੱਚ ਨਗ ਮੋਤੀ ਵੀ ਜੜਾ ਲਏ ਜਾਂਦੇ। ਜਿੱਥੇ ਲੌਂਗ ਦੀ ਉਸਤਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਗੀਤ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਰਚੇ ਗਏ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਦਿਖਾਵੇ ਲਈ ਬਿਗਾਨਾ ਗਹਿਣਾ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਨਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਗਿਆ ਹੈ :-

‘‘ਨੱਕ ਦੀ ਜੜ ਪੱਟ ਲਈ ਪਾ ਕੇ ਲੌਂਗ ਬੇਗਾਨਾ’’

          ਕੋਕੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਲੌਂਗ ਦੀ ਬਨਿਸਬਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੰਸ ਰਾਜ ਹੰਸ ਕੋਕੇ ਲਈ ਹੋਕਾ ਦਿੰਦਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ :-

‘‘ਨੱਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਕਾ ਦਿਆਂਗੇ,

ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦਾ ਕੋਕਾ ਦਿਆਂਗੇ’’

ਨੱਥ ਅਤੇ ਮੱਛਲੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ। ਇਹ ਵੀ ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨੂੰਹਾਂ-ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਸੀਬ ਹੁੰਦੀ। ਨੱਥਲੀ, ਨੱਥ ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਕੋਈ ਵੀ ਪਾ ਰੱਖਦੀ। ਨੱਥਲੀ ਇੱਕ ਨਿੱਕੀ ਵਾਲੀ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਜੋ ਕੋਕੇ ਆਦਿ ਦੇ ਥਾਂ ਪਾ ਲਈ ਜਾਂਦੀ। ਨੱਥ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਵੀ ਪਾਈ ਤਾਂ ਨੱਥਲੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਜਾਂਦੀ, ਪਰ ਇਹ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਜਾਂ ਮੋਤੀ ਬਗੈਰਾ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਇਹ ਨੱਕ ’ਤੇ ਝੂਲਦੀ ਬਹੁਤ ਦਿਲਕਸ਼ ਜਾਪਦੀ। ਨੱਥ ਨਾਲ ਮੋਤੀਆਂ ਜਾਂ ਸੋਨੇ ਦੀ ਲੜੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਜੋ ਹੁੱਕ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਕੰਨ ਕੋਲ ਉੱਪਰ ਕਰਕੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਟੰਗ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨੱਥ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਜੋ ਨੱਥ ਦੇ ਬੋਝ ਨਾਲ ਨੱਕ ਨਾ ਦੁਖੇ। ਨੱਥ, ਵਿਆਹ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਪਾਉਂਦੀ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਹਿਣਾ ਵੀ ਘੱਟ ਦਿਸਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਸੋਨੇ ਦੀ ਨੱਥ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਕਈ ਕੁੜੀਆਂ ਬਣਾਉਟੀ ਨੱਥ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਣਜੋੜ ਵਰ ਵਾਲੀ ਮੁਟਿਆਰ ਤਾਂ ਨੱਥ ਨੂੰ ਦੇਖ ਦੇਖ ਝੂਰਦੀ ਹੈ :-

‘‘ਸੱਸ ਮੇਰੀ ਨੇ ਨੱਥ ਘੜਾਈ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀ ਪਾ ਕੁੜੇ

ਮਾਹੀ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਲੂਣ ਘੋਟਣਾ ਪਾਵਾਂ ਕੀਹਦੇ ਚਾਅ ਕੁੜੇ’’

ਨੱਥ ਮੱਛਲੀ ਭਾਵੇਂ ਅੱਡ-ਅੱਡ ਗਹਿਣੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕਈ ਥਾਈਂ ਇਕੱਠਾ ਨੱਥ-ਮੱਛਲੀ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਛਲੀ ਸ਼ਬਦ ‘ਮੰਝਲੀ’ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਝਲੀ ਦਾ ਭਾਵ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਤੋਂ ਹੈ। ਇਹ ਗਹਿਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਨੱਕ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਨੱਕ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਸਖ਼ਤ ਪੇਪੜੀ ਦੇ ਅਗਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਛੇਕ ਕਰਕੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨੱਕ ਦੀ ਨਕੋਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨੱਕ ਦੀ ਨਕੋਲੀ ਨੂੰ ਵਿੰਨਾਉਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਸੀ, ਪਰ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੱਛਲੀ ਪਾਈ ਹੁੰਦੀ ਉਸ ਮੁਟਿਆਰ ਦਾ ਰੂਪ ਦੂਣ ਸੁਆਇਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਮੱਛਲੀ ਵੀ ਸੋਨੇ ਦੀ ਗੋਲ ‘ਵਾਲੀ’ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਸੋਨੇ ਦੇ ਬੋਰ ਜਾਂ ਬਾਰੀਕ-ਬਾਰੀਕ ਪੱਤੇ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ। ਨਕੋਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਮੱਛਲੀ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲੀ ਦੇ ਬੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਛੁੰਹਦੀ। ਇਹ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਗਹਿਣਾ ਘੜਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਨੱਢੀ ਮਜ਼ਾਕ ’ਚ ਕਹਿੰਦੀ :-

‘‘ਸੁਨਿਆਰੇ ਦਿਆ ਮੁੰਡਿਆ ਵੇ, ਮੇਰੀ ਮੱਛਲੀ ਘੜ ਦੇ

ਉੱਤੇ ਪਾ ਦੇ ਮੋਰਨੀਆਂ, ਵੇ ਮੈਂ ਸੱਸ ਮੁਕਲਾਵੇ ਤੋਰਨੀਆਂ’’

          ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਸੋਹਣੀ ਸੁਨੱਖੀ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਮੱਛਲੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਪੈਂਦਾ :-

‘‘ਸੁਣ ਨੀਂ ਕੁੜੀਏ ਮੱਛਲੀ ਵਾਲੀਏ, ਮੱਛਲੀ ਨਾ ਚਮਕਾਈਏ

ਹੱਟੀ ਭੱਠੀ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ, ਚਰਚਾ ਨਾ ਕਰਵਾਈਏ

ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਫੁੱਲ ਵਰਗੀ ਰੱਖ ਜਾਈਏ’ 

-ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਸਰਹਿੰਦ